Educatief medewerker Piet Van Meerbeek schreef een gastbijdrage voor het onafhankelijke nieuwsmedium Apache over commons en de heruitvinding van markt en staat. Hier lees je een fragment van het artikel.
Commons krijgen soms het verwijt mensen uit te sluiten. Of een gevaar te zijn voor de welvaartsstaat. Verminderen ze inderdaad de toegang tot publieke dienstverlening voor kansengroepen? Of past het fenomeen net in de strijd tegen privatiseringen en verminderde bestuurskracht, en in een experiment met nieuwe vormen van zorgeconomie?
Tien jaar geleden. Ik zit op een infoavond over BryantPark in New York. Het beheer van dat park door de lokale gemeenschap kan een model zijn voor Brussel, luidt het. Interessant, denk ik. Maar kan zoiets ook werken in achtergestelde wijken? En is dit geen platte bezuiniging?
Ik verdiep me in literatuur over de bottom-up-beweging en ontdek veel scepsis. Zijn burgerinitiatieven de exclusieve speeltuin van de witte middenklasse? Worden kansengroepen de dupe van de paringsdans tussen overheid en burgercollectieven?
Armoede, werkloosheid en achterstelling blijken niet te leiden tot verzwakking van het lokale middenveld maar net tot nieuwe vormen van sociale organisatie
In Apache Magazine #6 deed Maïka de Keyzer haar duit in het zakje. De Keyzer heeft haar sporen verdiend met historisch onderzoek naar aloude commons en weet dat het lang niet altijd kampioenen van de inclusie waren.
Nieuwkomers waren vaak uitgesloten van het gebruik van gemene gronden, schrijft ze. En terwijl sommige commons eeuwenlang goed beheerd zijn, met respect voor de bodem, hebben groepen commoners in andere streken niet kunnen voorkomen dat de grond uitgeput geraakte.
De Keyzer wil nuance brengen in een gepolariseerd debat, met fervente voor- en tegenstanders van commons die blijven zitten in hun loopgraven; daarbij richt ze zich duidelijk niet tot de tegenstanders. Wellicht gaat ze ervan uit dat die niet dik gezaaid zijn binnen het lezerspubliek van Apache.
Het artikel leest als een waarschuwing voor te enthousiaste voorstanders: temper jullie geestdrift! De huidige commons zijn een beweging van geprivilegieerde mensen. Achtergestelde groepen dreigen niet meer, maar minder kansen te krijgen binnen de commons. Als we de welvaartsstaat “vervangen door lokale initiatieven, zetten we de deur open voor een zeer ongelijke behandeling”.
Ik beken: ik ben een van die enthousiastelingen uit De Keyzers tweedeling. Hopelijk kijk ik voldoende kritisch naar de commons, maar in se ben ik een believer. En ik schrijf deze tekst omdat ik me geprikkeld voel.
...
Het volledige artikel kan je lezen op Apache.
